رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، می‌گوید در نظارت بر برنامه هسته‌ای ایران، وضعیت آژانس همچون بیماری است که با دستگاه تنفس مصنوعی نفس می‌کشد. او برای همکاری با رئیس جمهوری جدید ایران، به‌منظور خروج از این وضعیت، اعلام آمادگی کرد.
رافائل گروسی در گفت‌وگو با وب‌سایت خبری «پس‌بلو» (PassBlue)، با اشاره به محدود شدن شدید دسترسی بازرسان آژانس به تاسیسات هسته‌ای ایران، تاکید کرد که محدودیت‌ها نباید بیش از این ادامه یابد، ضمن اینکه «توافق موقت راه‌حل پایداری نیست» و نمی‌توان آن را به‌عنوان جایگزینی برای رویکرد راستی‌آزمایی دقیق از برنامه هسته‌ای به ابعاد برنامه ایران، در نظر گرفت. به گفته او، در رابطه با نظارت بر برنامه هسته ای ایران، آژانس مانند بیماری که با دستگاه تنفس مصنوعی (ونتیلاتور) نفس می‌کشد، در وضعیت اضطراری به‌سر می‌برد و به‌شدت تحت فشار است.
تهران از اسفندماه گذشته، براساس قانون مجلس شورای اسلامی ضمن توقف اجرای پروتکل الحاقی معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای، سطح نظارت‌های آژانس بین‌المللی بر تأسیسات هسته‌ای ایران را کاهش داد، اما در توافقی موقت با رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، قرار شد نظارت‌های ضروری آژانس تا سه ماه ادامه یابد و در خردادماه، این توافق تا سوم تیرماه تمدید شد. براساس توافق موقت ایران و آژانس، دوربین‌های نظارتی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همچنان در تاسیسات هسته‌ای ایران باقی مانده‌اند، اما تصاویری که ضبط می‌کنند، برای آژانس فرستاده نمی‌شود و در ایران می‌ماند. پس از پایان مهلت این توافق موقت، درصورت احیای توافق هسته‌ای ایران و لغو تحریم‌ها، بازرسان آژانس امکان دسترسی به تصاویر دوربین‌ها را خواهند داشت و در غیر این صورت، تصاویر پاک می‌شوند.
در پاسخ به سوالی درمورد تمدید احتمالی توافق موقت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با ایران برای ادامه نظارت حداقلی آژانس، که در ۲۴ ژوئن (سوم تیرماه) با پایان می‌رسد، گروسی گفت که هنوز «منتظر پاسخ ایران است» و باید در این زمینه با ایران مذاکره کنند.
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی افزود: «تمدید یا حفظ توافق موقت با ایران روزبه‌روز دشوارتر می‌شود» و اگر قرار باشد این توافق پایان یابد، آژانس باید کارهایی را انجام دهد که پیش از همه شامل حذف اطلاعات ذخیره‌شده بر روی دوربین‌های نصب‌شده در تاسیسات هسته‌ای داخل ایران است. به گفته او، از آنجایی که تجهیزات نصب‌شده در تاسیسات متعلق به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است است، حذف اطلاعات از آن‌ها باید به شیوه‌ای مناسب و با حضور نمایندگان آژانس انجام شود.
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تاکید کرد که البته «قطعا» ترجیح می‌دهد این اطلاعات حذف نشوند، اما «آژانس نمی‌خواهد که برای همیشه به این روش ادامه دهد».
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درمورد احتمال تغییر تعاملات آژانس با ایران پس از آغاز به کار رئیس جمهوری جدید در ایران، گفت: «ایران یک کشور مستقل است، اما از دید من، قطع روابط یا پیگیری سیاست تقابل با آژانس، نفعی برای آن‌ها نخواهد داشت. نتیجه چنین اقدامی تنها ایجاد مشکلاتی را برای ایران در سطوح مختلف خواهد بود که به نفع آن‌ها نیست.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
او افزود: «من برای شنیدن دیدگاه‌های ایران و همکاری با رئیس جمهوری بعدی این کشور آماده‌ام. من می‌خواهم که در اولین فرصت ممکن، به‌منظور برقراری رابطه و اعتماد با رئیس جمهوری [و مقام‌های مسئول] جدید نشستی برگزار کنیم، زیرا مدت‌هاست که در این وضعیت مانده‌ایم.»
در انتخابات روز ۲۸ خردادماه، ابراهیم رئیسی به‌عنوان رئیس جمهوری آینده ایران انتخاب شد. رئیس جمهوری و دولت آینده زیر نظر او از مردادماه کار خود را آغاز می‌کنند.
گروسی ابراز امیدواری کرد که ایران تا زمان برگزاری نشست بعدی شورای حکام آژانس به ابهامات مطرح‌شده در گزارش سه‌ماهه اخیر، ازجمله موضوع «منشاء ذرات اورانیوم در سه مرکز هسته‌ای»، پاسخ مناسبی بدهد. او افزود: «در غیر این صورت، گزارش‌های من به شورای حکام بسیار شفاف است و این مسئله را به‌وضوح تشریح خواهم کرد، اما امیدوارم که در چنین وضعی قرار نگیریم.»
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همچنین گفت که ایران پیش‌تر از تصمیم برای گفت‌وگو با آژانس درمورد این موضوع در روزهای پایان خردادماه خبر داده بود، اما تاکنون این موضوع را پیگیری نکرده است.
او درمورد نقش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مذاکرات احیای برجام که در وین در جریان است، گفت: «ما از طرف‌های مذاکرات نیستیم. ما می‌کوشیم تا از طریق مشاوره‌دادن به مذاکره‌کنندگان از این فرایند پشتیبانی کنیم. ما به آن‌ها کمک می‌کنیم تا ببینند چیزهایی که درموردشان مذاکره می‌کنند، از لحاظ بررسی واقعیت‌ها و قابلیت راستی‌آزمایی بودن چگونه‌اند.»
گروسی افزود: «ما به سیستمی نیاز داریم که دید کاملی درمورد برنامه هسته‌ای ایران در اختیارمان بگذارد. این کار پیچیده‌ای خواهد بود زیرا در زمان توافق اولیه برجام، توانایی‌های هسته‌ای ایران وضعیت متفاوتی داشت. در سال‌های گذشته تغییرات زیادی در این زمینه صورت گرفته است.»
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درمورد تاثیر انفجار فروردین‌ماه در تاسیسات هسته‌ای نطنز بر برنامه هسته‌ای ایران، گفت: «ارزیابی خسارت البته برعهده سازمان‌های امنیتی ایران است. اما یکی از معیارهایی که می‌توانید بررسی کنید، سرعت افزایش حجم تولید [اورانیوم] است. این یک حادثه جدی بوده که در میزان فعالیت آن تاسیسات، خودش را نشان می‌دهد. اما همچنین شاهد کارهای زیادی در زمینه جایگزینی سانتریفیوژها بودیم، بنابراین فعالیت [هسته‌ای ایران] همچنان ادامه دارد.»
او در این زمینه، به گزارش اخیر خود اشاره کرد براساس آن، تولید سوخت هسته‌ای ایران در سه‌ماهه منتهی به گزارش کاهش پیدا کرده است. در این گزارش آمده بود که میزان افزایش ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران در سه‌ماهه منتهی به اول خرداد، ۲۷۳ کیلوگرم تخمین زده شده که کمترین میزان تولید سه‌ماهه سوخت هسته‌ای از ماه اوت سال ۲۰۱۹ بوده است. میزان افزایش ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران در سه‌ماهه پیش از آن، ۵۲۵ کیلوگرم یعنی نزدیک به دوبرابر آن بوده است.
